Ο Σαλβαδόρ Πουτζ και τα εγκλήματα του φρανκισμού


Ο Σαλβαδόρ Πουτζ και τα εγκλήματα του φρανκισμού (της Ιωάννας Μεϊτάνη)

Στις αρχές του μήνα, στις 2 Μαρτίου, συμπληρώθηκαν 39 χρόνια από τη μέρα που στην Ισπανία της δικτατορίας του Φράνκο πραγματοποιήθηκαν οι τελευταίες εκτελέσεις με στραγγάλη. Ο ένας από τους δύο εκτελεσθέντες ήταν ο εικοσιπεντάχρονος Σαλβαδόρ Πουτζ Αντίκ (Puig Antich), μέλος του Ιβηρικού Κινήματος Απελευθέρωσης (MIL), που είχε καταδικαστεί από το στρατοδικείο σε θάνατο για φόνο αστυνομικού.


Ο Σαλβαδόρ Πουτζ γεννήθηκε στις 30 Μαΐου του 1948. Τρίτος σε μια οικογένεια με έξι παιδιά, γιος ενός πατέρα που είχε γνωρίσει την εξορία αλλά και την καταδίκη σε θάνατο από το φρανκικό καθεστώς (τελικά πήρε χάρη), από τα 16 του συνδύασε τη δουλειά με τις σπουδές σε νυχτερινό σχολείο. Τα γεγονότα του Μάη του ’68 και η Κουβανική Επανάσταση επηρέασαν καθοριστικά την πολιτικοποίησή του.

Αρχικά έγινε μέλος στις Εργατικές Επιτροπές [Comisiones Obreras], μετά όμως τη στρατιωτική του θητεία, και ενώ άρχιζε να φοιτά στη Σχολή Οικονομικών, έγινε μέλος του MIL, μιας οργάνωσης που συνδύαζε στοιχεία ελευθεριακά, αναρχικά και μαρξιστικά, συνδέοντας τον αγώνα κατά της δικτατορίας του Φράνκο με τον αγώνα κατά του καπιταλισμού. Οι βασικές ενέργειες του MIL ήταν οι ληστείες τραπεζών, με τις οποίες χρηματοδοτούσαν αντιφρανκικές εκδόσεις βιβλίων και περιοδικών και επιδίωκαν να στηρίξουν οικονομικά εργάτες που απεργούσαν ή με οποιοδήποτε τρόπο αγωνίζονταν κατά του φρανκισμού. Το MIL δεν ήταν κλασική ένοπλη οργάνωση, δεν έβαζε βόμβες ούτε πραγματοποιούσε επιθέσεις σε αστυνομικούς κ.λπ.

Το σημείο καμπής ήρθε στις 2 Μαρτίου του 1973, όταν σε μια ληστεία τα μέλη της οργάνωσης τραυμάτισαν σοβαρά έναν υπάλληλο. Η αστυνομία άρχισε σκληρό κυνηγητό και συνέλαβε ορισμένα μέλη της οργάνωσης, ένα από τα οποία μίλησε στα βασανιστήρια. Στην ενέδρα που στήθηκε συνελήφθη και ο Σαλβαδόρ Πουτζ. Το τι συνέβη κατά τη σύλληψη είναι μάλλον σκοτεινό. Πέντε αστυνομικοί, ο Πουτζ και ένας σύντροφός του, σχεδόν όλοι με πιστόλια στα χέρια, αρχίζουν να παλεύουν σώμα με σώμα στην είσοδο μιας πολυκατοικίας. Ακούγονται πολλοί πυροβολισμοί. Όταν ξεκαθαρίζει η κατάσταση, ένας αστυνομικός είναι νεκρός, ενώ ο Πουτζ έχει δεχτεί δύο σφαίρες, στη γνάθο και στον ώμο.
Οι μαρτυρίες των γιατρών αφήνουν ερωτηματικά για την προέλευση των σφαιρών που σκότωσαν τον αστυνομικό. Ωστόσο, στις 8 Ιανουαρίου 1974, ένα στρατοδικείο καταδικάζει με συνοπτικές διαδικασίες τον Πουτζ σε θάνατο.

Μετά την καταδίκη, υπήρξαν αντιδράσεις από αριστερές οργανώσεις και επιτροπές ανθρωπίνων δικαιωμάτων, κυρίως στο εξωτερικό, καθώς και από προσωπικότητες όπως ο Βίλι Μπραντ, που ζητούσαν να μην εκτελεστεί η θανατική ποινή. Όμως, η αλήθεια είναι πως στο εσωτερικό της χώρας δεν υπήρξε μαζικό κύμα αντιδράσεων από κόμματα ή συνδικάτα, ούτε λαϊκή κινητοποίηση. Δεκαοκτώ μέρες πριν από το στρατοδικείο, στις 20 Δεκεμβρίου του 1973, η ΕΤΑ είχε τινάξει στον αέρα τον «πρωθυπουργό» του φρανκικού καθεστώτος, Καρέρο Μπλάνκο. Ταυτόχρονα, η υγεία του Φράνκο επιδεινωνόταν διαρκώς. Ο κόσμος φαινόταν να περιμένει να πεθάνει ο Φράνο και, από την άλλη, η δικτατορία χρειαζόταν μια επίδειξη πυγμής.

Ο βάρβαρος χαρακτήρας της φρανκικής δικτατορίας αποτυπώνεται και στον τρόπο της εκτέλεσης. Ο Πουτζ εκτελέστηκε με γκαρότα, στραγγάλη, ένα σύστημα αργού στραγγαλισμού του θύματος με τη βοήθεια ενός κοχλία που περιστρέφεται με το χέρι. Σύμφωνα με μάρτυρες, το ψυχορράγημα του Σαλβαδόρ κράτησε 20 λεπτά. Η βραβευμένη ταινία Σαλβαδόρ, του Μανουέλ Ουέργα, αποτυπώνει αρκετά πιστά εκείνες τις δραματικές στιγμές. Πέρα από το υλικό που αξιοποιήθηκε, ο σκηνοθέτης λέει πως για να γραφτεί το σενάριο μίλησαν «με το 90% των επιζώντων εκείνης της εποχής».

Μετά την εκτέλεση του Σαλβαδόρ, οι αντιδράσεις πολλαπλασιάστηκαν — είναι χαρακτηριστικό ότι η αστυνομία επιτέθηκε τη μέρα της κηδείας στον συγκεντρωμένο κόσμο για να τον εμποδίσει να μπει στο νεκροταφείο. Έκτοτε, η ισπανική δικαιοσύνη αρνήθηκε δύο φορές να ξανανοίξει την υπόθεση, παρότι οι αδελφές του και οι δικηγόροι του έχουν ζητήσει την αναψηλάφηση της δίκης, προσκομίζοντας νέα στοιχεία, που αμφισβητούν την υπαιτιότητα του Πουτζ για τον φόνο του αστυνομικού.

Ωστόσο, πρόσφατα, η υπόθεση ήρθε ξανά στη δημοσιότητα μέσω… Αργεντινής. Το Δίκτυο Πολιτών κατά των Εγκλημάτων του Φρανκισμού θα ζητήσει την παραπομπή στην αργεντίνικη δικαιοσύνη του Χοσέ Ουτρέρα Μολίνα, υπουργού και κεντρικού στελέχους της φρανκικής δικτατορίας, επειδή υπέγραψε το διάταγμα για την εκτέλεση του Πουτζ. Η νομική διαδικασία κατά του φρανκισμού έχει ανοίξει στην Αργεντινή από τον Απρίλιο του 2010, με βάση το γεγονός ότι το Σύνταγμα της Αργεντινής αναγνωρίζει την αρχή της οικουμενικής δικαιοδοσίας για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Ίσως τελικά υπάρξει μια ρωγμή στην ατιμωρησία για κάποια από τα εγκλήματα που διέπραξε η δικτατορία του Φράνκο, ένα από τα πιο αιματοβαμμένα καθεστώτα του περασμένου αιώνα.

πηγή: http://enthemata.wordpress.com/2013/03/23/antiklimax/

No comments:

Post a Comment